Warmia i Mazury - Zbiór wierszy -Władysław Dzięgała

                                                   

Warmia i Mazury - Zbiór wierszy - Władysław Dzięgała

                                                  

                                          


                                                  Warmia i Mazury

                                                                Kraina lasów,

                                                                Kraina wody,

                                                                Dzikiej natury,

                                                                Skarbów przyrody.

                                                                Tu czar i urok

                                                                W jeziorach brodzi,

                                                                Rozbudza  w sercach

                                                                Zachwyt i podziw.

                                                                Przybrzeżne trzciny

                                                                Pachnące miętą,

                                                                Na taflach tworzą

                                                                Ikonę świętą.

                                                                Przyroda knieje 

                                                                Ubiera szczodrze,

                                                                Na falach szkwały

                                                                Wstrzymują oddech.

                                                                Zioła kolorem

                                                                Na pól odłogach,

                                                                Malują ziemię

                                                                Freskami  Boga.

                                                                Matka Natura

                                                                Na swym ołtarzu

                                                                Ma duszę Warmii

                                                                I serce Mazur.

                                                                Ten skrawek ziemi

                                                                W zielonych szatach,

                                                                To skarb.

                                                                                 To Eden.

                                                                To cud

                                                                              wszechświata.

                                                                             Władysław Dzięgała















               Nad Wigrami

Nad Wigrami, nad ich ciekiem

Las się ukrył przed człowiekiem.

Drzemie w ciszy swej samotny.

Tajemniczy i pierwotny.

Urokliwa to kraina. 

Las, pagórek i dolina.

Mroźna, dzika wschodnia ściana.

Przez człowieka nie zdeptana.

Ten zakątek cieszy oko.

W serce wchodzi gdzieś głęboko.

Wyobraźni skały kruszy

I zalega na dnie duszy.

    

                          Władysław  Dzięgała

                                 Muszaki

                                        Na tym skrawku ziemi.

                                        W lasach wokół Muszak.

                                        Strzelały moździerze.

                                        I grzmiała katiusza.

                                        Huczały tu czołgi,

                                        A zwierz chodził głuchy.

                                        Ziemia zaś tuliła

                                        Groźne niewybuchy.

                                        W sosen kruchej strzale.

                                        W dębach lasów świeżych.

                                        Do dziś tkwią odłamki

                                        Z działek i moździerzy.

                                        Krwawi serce boru.

                                        Płacze kniei dusza.

                                        Smutne ma oblicze

                                        Ziemia wokół Muszak.

                                                        Władysław Dzięgała  

                                  

                             













                                      Na zakolu rzeki

                                           Na zakolu rzeki

                                           Usiadł świerk na brzegu,

                                           Woda wartko płynie

                                           Nurt nie zwalnia biegu.

                                           Pędzi co tchu w piersi

                                           Tworząc wiry z pianką,

                                           Tak jakby się śpieszył

                                           Na schadzkę z kochanką.

                                          

                                           Na zakolu rzeki

                                           Dęby moczą nogi,

                                           Woda liście niesie

                                           Przez szuwarów progi.

                                           Wdziewa wodorostom

                                           Przeurocze  szaty,

                                           I we włosy wpina

                                           Kolorowe kwiaty.

                                           Na zakolu rzeki

                                           Skrył się wierzby krzaczek,

                                           Woda niczym żabka

                                           Po kamieniach skacze.

                                           Pieści stopy drzewom,

                                           Torfów gleby żyzne.

                                           Po schodkach korzeni

                                           Wbiega na mieliznę.                 

                                                    

                                                         Władysław Dzięgała

                                                  Mazury

                                            W pas ci się kłaniam

                                            Kraino sosen,

                                            Kusząca grzybem,

                                            Pachnąca wrzosem.

                                            Wabiąca oko

                                            Bielą stokrotki,

                                            Bezkresem jagód

                                            I malin słodkich.

                                            W pas ci się kłaniam

                                            Kraino jezior,

                                            Kusząca rybą

                                            I tropem zwierząt.

                                            Kojąca duszę

                                            Fali urodą,

                                            Trzepotem żagli

                                            I wielką wodą.

                                            W pas ci się kłaniam

                                            Kraino lasów,

                                            Kusząca ciszą

                                            Od prapraczasów.

                                            Kojąca serce

                                            Listowia drżeniem,

                                            Puszczańską głuszą

                                            I rajskim cieniem.

                                            W pas ci się kłaniam

                                            Moja kraino,

                                            Kusząca zmysły

                                            Jak stare wino.

                                            Śpiewem skowronka,

                                            Złotych zbóż łanem,

                                            Kwiecistą łąką

                                            I świeżym sianem.

                                                     Władysław Dzięgała

                                







   

                                               

                            

                                   
                                                             Ugór

                                                         Mały skrawek ziemi

                                                         Na polskich Mazurach.

                                                         Mały skrawek ziemi

                                                         Skarpa, piach i góra. 

                                                         Nie chcieli go ludzie

                                                         Oddali naturze.

                                                         Nie ma na nim zboża

                                                         I nie kwitną róże.

                                                         Wiatr rozsiewa zioła.

                                                         Deszczyk je podlewa.

                                                         Żuraw spaceruje,

                                                         A skowronek śpiewa.

                                                         Bławat niebem mruga.

                                                         Bieli się rumianek

                                                         I złocą dziurawce

                                                         Pośród macierzanek.

                                                         Całuje go motyl,

                                                         Uwielbiają pszczoły.

                                                         Hula po nim wietrzyk,

                                                         Hasa bąk wesoły.

                                                         Rozkwita dziewanna,

                                                         Koniczyna młoda.

                                                         Krety sypią kopce.

                                                         Cieszy się przyroda.

                                                         Mały skrawek ziemi  

                                                         Porzucony żyje.

                                                         W małym skrawku ziemi

                                                         Wielkie serce bije. 

                                                                  

                                                                   Władysław Dzięgała

                                                 Dywany przyrody

                                                         Na obrzeżu puszczy

                                                         Rośnie parę krzaków,

                                                         Które chronią dywan

                                                         Utkany z rzepaku.

                                                         Cudownie misterny,

                                                         Falujący, żywy.

                                                         Zielony i złoty,

                                                         Radosny, szczęśliwy.

                                                         Natura przyrodzie,

                                                         Na dziewiczym łonie,

                                                         W szmaragdy i złoto

                                                         Umaiła skronie.

                                                         Rozłożyła dywan

                                                         Przecudnej urody,

                                                         Na okruszku ziemi,

                                                         Skrawku Napiwody.

                                                                        Władysław Dzięgała






                                                          Nidzica

                                                       Mazurskie miasteczko
                                                       Skryte wśród drzew cieni,
                                                       Kniei, lasów, borów
                                                       Soczystej zieleni.
                                                   
                                                       Na sandrowej górze
                                                       Jest gotycki zamek,
                                                       Kwadratowe wieże,
                                                       Brama i krużganek.
                                                   
                                                       Opodal jeziorko,
                                                       Kościół, ratusz, rzeka
                                                       I herb z wizerunkiem
                                                       Dzikiego człowieka.
                                                   
                                                       Z białą lilią w ręku,
                                                       Z nagim mieczem w dłoni.
                                                       Kwiatem wita gości,
                                                       Mieczem miasta broni.
                                                 
                                                       Moc miecza pokazał
                                                       Chroniąc ziemię swoją,
                                                       Rycerzom Kejstuta
                                                       I Olgierda wojom.
                                                   
                                                       Niczym ośmiornicy
                                                       Poobcinał macki,
                                                       Litewskim Książętom
                                                       I knechtom krzyżackim.
                                                   
                                                       Znał go Król Jagiełło,
                                                       Tysiące huzarów,
                                                       Generał Zajączek
                                                       I hordy Tatarów.
                                                   
                                                       Nidzica drewniana
                                                       Z kościołem pospołu,
                                                       Spalona.
                                                                          Powstała
                                                       Jak Feniks z popiołów.
                                                     
                                                       Mieszkańców trapiły
                                                       I głód i zaraza,
                                                       Niemiec, Francuz, Moskal
                                                       I pech o stu twarzach.
                                                     
                                                       W czasie pierwszej wojny
                                                       Kiedy świat już płonął,
                                                       Pół miasta rozdeptał
                                                       Generał Samsonow.
                                                     
                                                       Po raz wtóry miastu
                                                       Obolałą  duszę,
                                                       Rozjechał czołgami
                                                       Wyzwoliciel Gusiew.
                                                   
                                                       Widziała Nidzica
                                                       Na świątyni progach,
                                                       Sztandary komuny
                                                       I chorągwie Boga.



                                                                       Władysław Dzięgała






              

                                              

                                                            

                                                                     Jar                                    

                                     
                                             Skryty w cieniu kniei

                                            Wąwóz mało znany,

                                            A w nim brzeg strzelisty,

                                            Krawędzie i ściany.                      

                                            Przepaścisty parów

                                            Porośnięty trawą.

                                            Przygarbioną wierzbą,

                                            Osiką koślawą.

                                            Przystrojony w osty.

                                            Pazurki jeżyny.

                                            Zapach macierzanki.

                                            I laur z wikliny.

                                            Rzeźbiony głęboko

                                            Dłutem czystej wody.

                                            Cienisty, zielony 

                                            Dar Matki Przyrody.

                                                               Władysław Dzięgała










                                              Na łonie natury

                                                     Wyruszymy razem

                                                     Na natury łono,

                                                     By zobaczyć zieleń

                                                     Kroplą rosy chrzczoną.

                                                     Szmaragdowe drzewa,

                                                     Bezkresny horyzont,

                                                     Gładką taflę wody

                                                     Z wyrzeźbioną bryzą.

                                                     Przygarbioną wierzbę

                                                     Która łezki roni,

                                                     Nenufarów serca

                                                     Na lustrzanej toni.

                                                     Jeziorową trzcinę

                                                     Gęstą niczym żyto

                                                     I brązową pałkę

                                                     Twardą jak kopyto.

                                                     Popłyniemy łodzią

                                                     Wzdłuż brzegów zatoki,

                                                     Gdzie Nimfa z Rusałką

                                                     Rzucają uroki.

                                                     Gdzie nurogęś uczy

                                                     Małe w szyku pływać,

                                                     Gdzie w gąszczu szuwarów

                                                     Brodzi czapla siwa.

                                                     Gągoł z cyraneczką

                                                     Kładą do snu stada,

                                                     Łabędź podgorzałce

                                                     Bajki opowiada.

                                                     Gdzie trzczinniczek gniazdko

                                                     Na łodyszkach wije,

                                                     Gdzie w źródełku wody

                                                     Wielkie serce bije.

                                                                Władysław Dzięgała

                                                                                           

   

                                                 Świt

                                                       Żabim koncertem

                                            Wśród nenufarów,

                                            Wycisza w mózgu

                                            Dzwonki janczarów.

                                            Spokojem mości

                                            Uczuć sklepienia.

                                            Ciszą wygładza

                                            Zmarszczki sumienia.

                                            Rozbłyskiem zorzy

                                            W kropelce rosy,

                                            Sączy do serca

                                            Balsam rozkoszy.

                                            Melodią cykad

                                            Napełnia głuszę.

                                            Uświęca myśli.

                                            Nastraja duszę. 

                                           

                                                         Władysław Dzięgała






                                 Sosna             

                                             Na dywanie jagód

                                             Stoi sosna bosa

                                             I koroną sięga

                                             Aż gdzieś pod niebiosa.

                                             Stary porost siwy

                                             Z brodaczką wytrwale

                                             Jak po schodach życia

                                             Wspina się po strzale.

                                             A tuż, tuż nad nimi

                                             Puka dzięcioł młody,

                                             Przeurocze rytmy

                                             Na werblach przyrody.

                                             Na spękanej korze

                                             Skrzy się niczym tęcza

                                             Delikatna, srebrna

                                             Firanka pajęcza. 

                                             W górze kuszą igły

                                             Cieniutkie jak włoski,

                                             Aromatem żywic

                                             I pachnideł boskich.

                                                      Władysław Dzięgała

                                              Napierki

                                         Historię tej ziemi

                                         Tworzyły dwa światy.

                                         Zaścianki szlacheckie.

                                         Strzechą kryte chaty.

                                         Pługi pogranicza

                                         Orały zagony,

                                         Dawnych Prus Wschodnich

                                         I Polskiej Korony.

                                         Przygraniczne lasy

                                         Kryły tajne ścieżki,

                                         Krzyżackiego knechta

                                         I chłopów królewskich.

                                         Na tym pograniczu

                                         Zdarzało się nie raz,

                                         Że chłop bronił ziemi

                                         Gdy Prusak napierał.

                                        

                                         Czas zaciera ślady.

                                         Barwy jego bledną.

                                         To, co tu dzieliło

                                         Dziś stanowi jedność.

                                         I choć mech pokrywa

                                         Graniczne kamienie,

                                         Może warto wiedzieć

                                         Skąd nazwy korzenie.

                                        

                                                        Władysław Dzięgała












                 Biebrza

Serce płonie. Oko błyska,

Kiedy patrzysz w rozlewiska,

Przeogromnej dzikiej Biebrzy,

Z tysiącami krzaków wierzby.

Rozrośniętych niebywale.

Otulonych trawy szalem.

Umajonych w puch wełnianki.

Przestrojonych w jaskrów wianki.

Zasłuchanych w mowę ptaków.

W żabi koncert z tataraków.

W hulający wiatr w sitowiu

I szmer łozy w czasie nowiu.

W tej krainie bobra z łosiem.

Czar i urok masz po trosze.

Choć ulotny to nie ginie.

Jest w łochinii, żurawinie.

Jest zaklęty, w czaplich głosach.

W plusku bobra, turzyc włosach.

Różnobarwnym Batalionie

I cudownym nieboskłonie.

Patrząc na biebrzańskie cieki.

Na matczyną troskę rzeki.

Widzisz relikt, który chowa 

Niedostępna i surowa.

               Władysław Dzięgała

 

                                            

                             Przyroda.

                                       Nasza przyrodo ojczysta

Urocza, boska i święta,

Bądź i dziewicza i czysta.

Cywilizacją nietknięta.

                                      Bądź prawdą od Boga daną,

Ludziom nie pozwól w niej grzebać.

Bądź sprawiedliwą, kochaną.

Bądź cudem Ziemi i Nieba.

                                      Bądź matką każdego życia.

Rytmem dla wszystkich serc ludzi.

Sercem, w którego takt bicia,

Ziemia codziennie się budzi.

                                      Bądź wiedzą, co nie umiera.

I prawem dla tego świata.

Nie pozwól zamknąć się teraz,

Gdzieś w parkach i rezerwatach.

                                                              Władysław Dzięgała

                         Żołnierski cmentarz                                

                                                 Jest taki cmentarz

                                                 Tuż pod Orłowem,

                                                 Gdzie leżą chłopi

                                                 W szyku bojowym.

                                                 Brat obok brata

                                                 O ludzkich twarzach.

                                                 W butach od Cara,

                                                 W hełmie Cesarza.

                                                 Śpi tu snem wiecznym

                                                 Już prawie sto lat,

                                                 Młodzian z Poznania

                                                 Z nad Dniepru Polak.

                                                

                                                 Żołnierski cmentarz

                                                 Sumienia budzi.

                                                 Chwila zadumy

                                                 Nad losem ludzi.

                                                 Otwórzmy serca

                                                 W ciszy, skupieniu.            

                                                 Nad słowa kute

                                                 W mogił kamieniu.

    

                                                            Władysław Dzięgała

                      Dzika róża         

                                    Na polnej miedzy

                                    Dzielącej łany,

                                    Zauroczyła

                                    Kwiatem różanym.

                                    Kusiła wonią

                                    Białe rumianki,

                                    Czerwone maki

                                    I macierzanki.

                                    Złotym dziewannom

                                    Chyliła czoła,

                                    Tuliła płatkiem

                                    Chabry i zioła.

                                   

                                    Różany zapach

                                    Falował żytem,

                                    Rozbudzał zmysły,

                                    Marzenia skryte.

                                    Upajał, pieścił,

                                    Zniewalał, koił,

                                    Za serca chwytał

                                    I rany goił.

                                    Wyciszał stresy,

                                    Sumienia budził,

                                    Oczyszczał dusze,                               

                                    I kochał ludzi.

                                                 Władysław Dzięgała